ΟΔΟΝΤΙΚΑ ΕΜΦΥΤΕΥΜΑΤΑ
Τα πρώτα δόντια που βγάζουμε στο στόμα, όπως είναι γνωστό είναι τα λεγόμενα νεογιλά ονομαζόμενα και πρώτης γενιάς δόντια , τα οποία πέφτουν και αντικαθίστανται από τα κανονικά μας δόντια ονομαζόμενα δεύτερης γενιάς δόντια. Αν όμως από κάποια αιτία χάσουμε τα δόντια μας, είτε από τερηδόνα ή περιοδοντοπάθεια, τότε μπορούμε να αποκτήσουμε τα τρίτης γενιάς δόντια αντικαθιστώντας τα χαμένα δόντια μας με οδοντικά εμφυτεύματα.
Τι είναι όμως τα οδοντικά εμφυτεύματα;
Είναι μικρές βίδες που κοχλιώνονται στο οστό (κόκαλο) της άνω ή της κάτω γνάθου με σκοπό να στηριχθεί πάνω σε αυτές μία προσθετική εργασία όπως: Γέφυρα πορσελάνης ή ακρυλικού (δύο στηρίγματα με ενδιάμεσα δόντια) ή οδοντοστοιχία (μασέλα) με σκοπό να αντικαταστήσει τα δόντια που μας λείπουν. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί γέφυρα σε έλλειψη όλων των δοντιών μας ή οδοντοστοιχία, εξαρτάται από την μελέτη που θα γίνει ανάλογα με την ποιότητα του οστού που υπάρχει στην διάθεση μας και με το είδος των πιέσεων που πρόκειται να ασκηθούν πάνω σε αυτά καθώς και από τον αριθμό των εμφυτευμάτων που θα βάλουμε. Ποια είναι η διαδικασία τοποθέτησης τους;
Στη πρώτη συνεδρία παίρνει ο γιατρός αποτύπωση (μέτρα) για να κατασκευαστούν στο εργαστήριο εκμαγεία (το στόμα του ασθενούς φτιαγμένο από γύψο), αυτά θα αναρτηθούν σε ημιπροσαρμοζόμενο αρθρωτήρα με την βοήθεια προσωπικού τόξου (ο αρθρωτήρα είναι ένα μηχάνημα που αναπαράγει τις κινήσεις του στόματος και το προσωπικό τόξο επίσης ένα εργαλείο που μας βοηθά να μεταφέρουμε στον αρθρωτήρα κάποιες σταθερές του προσώπου και του στόματος).
Τα πρώτα δόντια που βγάζουμε στο στόμα, όπως είναι γνωστό είναι τα λεγόμενα νεογιλά ονομαζόμενα και πρώτης γενιάς δόντια , τα οποία πέφτουν και αντικαθίστανται από τα κανονικά μας δόντια ονομαζόμενα δεύτερης γενιάς δόντια. Αν όμως από κάποια αιτία χάσουμε τα δόντια μας, είτε από τερηδόνα ή περιοδοντοπάθεια, τότε μπορούμε να αποκτήσουμε τα τρίτης γενιάς δόντια αντικαθιστώντας τα χαμένα δόντια μας με οδοντικά εμφυτεύματα.
Τι είναι όμως τα οδοντικά εμφυτεύματα;
Είναι μικρές βίδες που κοχλιώνονται στο οστό (κόκαλο) της άνω ή της κάτω γνάθου με σκοπό να στηριχθεί πάνω σε αυτές μία προσθετική εργασία όπως: Γέφυρα πορσελάνης ή ακρυλικού (δύο στηρίγματα με ενδιάμεσα δόντια) ή οδοντοστοιχία (μασέλα) με σκοπό να αντικαταστήσει τα δόντια που μας λείπουν. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί γέφυρα σε έλλειψη όλων των δοντιών μας ή οδοντοστοιχία, εξαρτάται από την μελέτη που θα γίνει ανάλογα με την ποιότητα του οστού που υπάρχει στην διάθεση μας και με το είδος των πιέσεων που πρόκειται να ασκηθούν πάνω σε αυτά καθώς και από τον αριθμό των εμφυτευμάτων που θα βάλουμε. Ποια είναι η διαδικασία τοποθέτησης τους;
Στη πρώτη συνεδρία παίρνει ο γιατρός αποτύπωση (μέτρα) για να κατασκευαστούν στο εργαστήριο εκμαγεία (το στόμα του ασθενούς φτιαγμένο από γύψο), αυτά θα αναρτηθούν σε ημιπροσαρμοζόμενο αρθρωτήρα με την βοήθεια προσωπικού τόξου (ο αρθρωτήρα είναι ένα μηχάνημα που αναπαράγει τις κινήσεις του στόματος και το προσωπικό τόξο επίσης ένα εργαλείο που μας βοηθά να μεταφέρουμε στον αρθρωτήρα κάποιες σταθερές του προσώπου και του στόματος).
Γίνεται μία ανάλυση της σύγκλεισης (του πως κλείνει το στόμα) και πραγματοποιείται διαγνωστικό κέρωμα (φτιάχνονται δόντια από κερί) στις ελλείψεις των δοντιών όπου μας βοηθάει αφενός μεν να έχουμε μια εικόνα του που θα τοποθετηθούν τα δόντια και αφετέρου μας βοήθα σε μια περαιτέρω ανάλυση της σύγκλεισης, και του σχεδιασμού της προσθετικής εργασίας που θα κατασκευαστεί. Κατόπιν κατασκευάζεται ακτινογραφικός νάρθηκας (προσωρινό μασελάκι) για να δούμε και ακτινογραφικά που πέφτουν τα εμφυτεύματα και αυτός τροποποιείται αργότερα σε χειρουργικό νάρθηκα ανοίγοντας τρύπες στις θέσεις των δοντιών και μας βοηθά να τοποθετήσουμε τα εμφυτεύματα στην σωστή τους θέση, την ώρα της έπεμβασης.
Τότε ο ασθενής με τον ακτινογραφικό νάρθηκα στο στόμα του βγάζει μια πανοραμική ακτινογραφία.
Με την βοήθεια της πανοραμικής ακτινογραφίας και μίας αξονικής τομογραφίας των γνάθων, αν κριθεί απαραίτητη, γίνεται ο χειρουργικός και προθετικός σχεδιασμός και περιλαμβάνει τον αριθμό των εμφυτεύματων, το μήκος τους, την διάμετρο τους, καθώς και την θέση που θα τοποθετηθούν ανάλογα πάντα με την προσθετική εργασία που σχεδιάζουμε να τοποθετήσουμε. Η τοποθέτηση τους γίνεται επίσης ανάλογα με το οστό που υπάρχει στην διάθεση μας, εάν το οστό επαρκεί μπορούμε να προχωρήσουμε στην τοποθέτηση τους, εάν όμως δεν επαρκεί τότε πρέπει να καταφύγουμε σε διάφορες χειρουργικές τεχνικές αύξησής του, τις λεγόμενες αναπλαστικές τεχνικές. Αυτές γίνονται με οστικά μοσχεύματα που μπορούμε να πάρουμε από άλλη περιοχή του στόματος ή με συνθετικά μοσχεύματα που κυκλοφορούν στο εμπόριο. Η τοποθέτηση τους σε αυτή την περίπτωση μπορεί να γίνει ταυτόχρονα με τα οστικά μοσχεύματα οπότε μειώνεται και ο χρόνος αναμονής για την τοποθέτηση της προσθετικής μας εργασίας ή αρχικά να γίνει η τοποθέτηση του οστικού μοσχεύματος με σκοπό την ανάπλαση του οστού (αύξηση του οστού) και μετά να γίνει η τοποθέτηση των εμφυτευμάτων, βεβαία ο χρόνος αναμονής σε αυτή την περίπτωση είναι μεγαλύτερος γιατί πρέπει να αναμείνουμε σε δεύτερη φάση την οστεοενσωμάτωση των εμφυτεύματων, που ούτως η άλλως είναι αναγκαία και στις δυο περιπτώσεις, είτε τοποθετηθούν τα εμφυτεύματα χωρίς οστική ανάπλαση ή με αυτή. Τα παραπάνω υπολογίζονται με βάση την ακτινογραφική εκτίμηση που γίνεται από τον γιατρό, και τα εκμαγεία μελέτης που έχουμε στην διάθεση μας.
Ύστερα αφού πάρουμε ένα λεπτομερές ιατρικό ιστορικό από τον ασθενή για την γενική κατάσταση της υγείας του και μελετήσουμε τις αιματολογικές εξετάσεις που του συστήσαμε να κάνει, και δούμε ότι το ιατρικό ιστορικό του και οι αιματολογικές εξετάσεις επιτρέπουν την χειρουργική επέμβαση τοποθέτησης των εμφυτευμάτων, προχωρούμε στην επέμβαση, αλλιώς η επέμβαση γίνεται αφού περάσει κάποιο χρονικό διάστημα ή εάν η κατάσταση του δεν επιτρέπει να γίνει επέμβαση τότε στρεφόμαστε σε άλλα μέσα προσθετικής αποκατάστασης του, αυτό θα το κρίνει ο θεράπων ιατρός πολλές φορές σε συνεννόηση με γιατρούς άλλων ειδικοτήτων.
Όταν ο ασθενής προσέλθει στο ιατρείο για την επέμβαση του παίρνουμε την αρτηριακή πίεση και αν είναι σε φυσιολογικά επίπεδα προχωράμε στην επέμβαση αν όχι τότε τον στέλνουμε στον ιατρό που τον παρακολουθεί να του ρυθμίσει την πίεση, και την επόμενη μέρα πραγματοποιούμε την επέμβαση εφόσον ο ασθενής μας είναι ρυθμισμένος όσον αφορά την πίεση του.
Ή επέμβαση γίνεται με τοπική αναισθησία ώστε να μην νιώσει καθόλου πόνο ο ασθενής. Είναι μια διαδικασία εντελώς ανώδυνη. Μετά την επέμβαση ο ασθενής ακολουθεί τις γραπτές οδηγίες που του δίνονται.
Αφού περάσει μια εβδομάδα ο ασθενής προσέρχεται στο ιατρείο για κοπή των ραμμάτων που του τοποθετηθήκανε, ή σε δύο εβδομάδες στην περίπτωση που χρησιμοποιήθηκε οστικό μόσχευμα.
Μετά το πέρας περίπου 4 μηνών για την άνω γνάθο και 3 μηνών για την κάτω, το χρονικό διάστημα εξαρτάται και από άλλους παράγοντες, όπως το αν έχουν τοποθετηθεί οστικά μοσχεύματα ή αν τοποθετήθηκαν μαζί με τα εμφυτεύματα ή όχι ο θεράπων ιατρός θα αποφασίσει για την χρονική περίοδο αναμονής οστεοενσωμάτωσης (όταν το εμφύτευμα γίνει ένα με το οστό). Η περίοδος αναμονής στην άνω γνάθο είναι πάντοτε μεγαλύτερη από της κάτω γιατί το οστό αυτής είναι πιο μαλακό από της κάτω γνάθου και χρειάζεται περισσότερο χρόνο. Η κάτω γνάθος έχει πιο συμπαγές οστό εκτός ορισμένων παθολογικών καταστάσεων όπως στην περίπτωση της οστεοπόρωσης, κ.α.
Καθ όλη την διάρκεια των 3 ή 4 μηνών ο ασθενής φέρει κάποια προσωρινή προθετική αποκατάσταση που αυτή μπορεί να είναι η παλιά του οδοντοστοιχία ή αποκατάσταση τροποποιημένη για να μην τραυματίζει τα εμφυτεύματα που βρίσκονται κάτω από αυτή.
Κατόπιν παίρνονται αποτυπώματα ( μέτρα κατά την λαϊκή ορολογία ) και κατασκευάζεται πλέον πια στο εργαστήριο η προσθετική αποκατάσταση που είχε αποφασιστεί στο σχέδιο θεραπείας.
Όταν είναι έτοιμη από το εργαστήριο και έχουμε την προσθετική αποκατάσταση στο ιατρείο, γίνεται η τοποθέτηση της στο στόμα του ασθενούς είτε με συγκόλληση εάν αυτή είναι συγκολλούμενη ή κοχλιώνοντας (βιδώνοντας) την αν αυτή είναι κοχλιωμένη. Το πλεονέκτημα της κοχλιωμένης είναι ότι μπορεί να αφαιρεθεί χωρίς να καταστραφεί η προσθετική αποκατάσταση, ενώ στην συγκολλούμενη υπάρχει η πιθανότητα να καταστραφεί αυτή.
Υπάρχει και η περίπτωση να γίνει άμεση εμφύτευση και φόρτιση της προσθετικής αποκατάστασης. Αυτό μπορεί να γίνει μετά την αφαίρεση δοντιών, ή στην περίπτωση που το οστό είναι πολύ γερό και μπορεί να ανεχθεί την άμεση εμφύτευση και φόρτιση της προσθετικής εργασίας, αυτό θα το κρίνει ο ιατρός. Πάντως σε αυτή την περίπτωση είτε τοποθετούνται τα εμφυτεύματα αμέσως μετά την εξαγωγή δοντιών και τοποθετείτε άμεσα μια προσωρινή αποκατάσταση ή τοποθετούνται τα εμφυτεύματα στο υπάρχον οστό και τοποθετείται άμεσα η προσωρινή αποκατάσταση. Σε αυτή την περίπτωση ο ασθενής προσέρχεται στο ιατρείο χωρίς δόντια και φεύγει με δόντια την ίδια μέρα, βεβαία η τελική προσθετική αποκατάσταση τοποθετείται αφού περάσει η περίοδος που απαιτείται για να γίνει η οστεοενσωμάτωση. Πως γίνεται αυτό; Την ίδια μέρα που γίνεται η χειρουργική επέμβαση τοποθέτησης των εμφυτευμάτων αφού τελειώσει παίρνονται αποτυπώματα και στέλνονται στο εργαστήριο. Εκεί κατασκευάζεται αμέσως η προσωρινή αποκατάσταση και αποστέλλεται στο ιατρείο, όπου ο ιατρός την τοποθετεί άμεσα στο στόμα του ασθενούς ή μπορεί αυτή να την κατασκευάσει ο ιατρός εκείνη την στιγμή στο ιατρείο και να την τοποθετήσει.
Η χειρουργική επέμβαση τοποθέτησης των εμφυτευμάτων διαρκεί γύρω στην 1-1,5 ώρα ή και περισσότερο όταν χρησιμοποιηθούν οστικά μοσχεύματα ταυτόχρονα με τα εμφυτεύματα, και στην περίπτωση άμεσης τοποθέτησης και φόρτισης που περιγράψαμε παραπάνω.
Τότε ο ασθενής με τον ακτινογραφικό νάρθηκα στο στόμα του βγάζει μια πανοραμική ακτινογραφία.
Με την βοήθεια της πανοραμικής ακτινογραφίας και μίας αξονικής τομογραφίας των γνάθων, αν κριθεί απαραίτητη, γίνεται ο χειρουργικός και προθετικός σχεδιασμός και περιλαμβάνει τον αριθμό των εμφυτεύματων, το μήκος τους, την διάμετρο τους, καθώς και την θέση που θα τοποθετηθούν ανάλογα πάντα με την προσθετική εργασία που σχεδιάζουμε να τοποθετήσουμε. Η τοποθέτηση τους γίνεται επίσης ανάλογα με το οστό που υπάρχει στην διάθεση μας, εάν το οστό επαρκεί μπορούμε να προχωρήσουμε στην τοποθέτηση τους, εάν όμως δεν επαρκεί τότε πρέπει να καταφύγουμε σε διάφορες χειρουργικές τεχνικές αύξησής του, τις λεγόμενες αναπλαστικές τεχνικές. Αυτές γίνονται με οστικά μοσχεύματα που μπορούμε να πάρουμε από άλλη περιοχή του στόματος ή με συνθετικά μοσχεύματα που κυκλοφορούν στο εμπόριο. Η τοποθέτηση τους σε αυτή την περίπτωση μπορεί να γίνει ταυτόχρονα με τα οστικά μοσχεύματα οπότε μειώνεται και ο χρόνος αναμονής για την τοποθέτηση της προσθετικής μας εργασίας ή αρχικά να γίνει η τοποθέτηση του οστικού μοσχεύματος με σκοπό την ανάπλαση του οστού (αύξηση του οστού) και μετά να γίνει η τοποθέτηση των εμφυτευμάτων, βεβαία ο χρόνος αναμονής σε αυτή την περίπτωση είναι μεγαλύτερος γιατί πρέπει να αναμείνουμε σε δεύτερη φάση την οστεοενσωμάτωση των εμφυτεύματων, που ούτως η άλλως είναι αναγκαία και στις δυο περιπτώσεις, είτε τοποθετηθούν τα εμφυτεύματα χωρίς οστική ανάπλαση ή με αυτή. Τα παραπάνω υπολογίζονται με βάση την ακτινογραφική εκτίμηση που γίνεται από τον γιατρό, και τα εκμαγεία μελέτης που έχουμε στην διάθεση μας.
Ύστερα αφού πάρουμε ένα λεπτομερές ιατρικό ιστορικό από τον ασθενή για την γενική κατάσταση της υγείας του και μελετήσουμε τις αιματολογικές εξετάσεις που του συστήσαμε να κάνει, και δούμε ότι το ιατρικό ιστορικό του και οι αιματολογικές εξετάσεις επιτρέπουν την χειρουργική επέμβαση τοποθέτησης των εμφυτευμάτων, προχωρούμε στην επέμβαση, αλλιώς η επέμβαση γίνεται αφού περάσει κάποιο χρονικό διάστημα ή εάν η κατάσταση του δεν επιτρέπει να γίνει επέμβαση τότε στρεφόμαστε σε άλλα μέσα προσθετικής αποκατάστασης του, αυτό θα το κρίνει ο θεράπων ιατρός πολλές φορές σε συνεννόηση με γιατρούς άλλων ειδικοτήτων.
Όταν ο ασθενής προσέλθει στο ιατρείο για την επέμβαση του παίρνουμε την αρτηριακή πίεση και αν είναι σε φυσιολογικά επίπεδα προχωράμε στην επέμβαση αν όχι τότε τον στέλνουμε στον ιατρό που τον παρακολουθεί να του ρυθμίσει την πίεση, και την επόμενη μέρα πραγματοποιούμε την επέμβαση εφόσον ο ασθενής μας είναι ρυθμισμένος όσον αφορά την πίεση του.
Ή επέμβαση γίνεται με τοπική αναισθησία ώστε να μην νιώσει καθόλου πόνο ο ασθενής. Είναι μια διαδικασία εντελώς ανώδυνη. Μετά την επέμβαση ο ασθενής ακολουθεί τις γραπτές οδηγίες που του δίνονται.
Αφού περάσει μια εβδομάδα ο ασθενής προσέρχεται στο ιατρείο για κοπή των ραμμάτων που του τοποθετηθήκανε, ή σε δύο εβδομάδες στην περίπτωση που χρησιμοποιήθηκε οστικό μόσχευμα.
Μετά το πέρας περίπου 4 μηνών για την άνω γνάθο και 3 μηνών για την κάτω, το χρονικό διάστημα εξαρτάται και από άλλους παράγοντες, όπως το αν έχουν τοποθετηθεί οστικά μοσχεύματα ή αν τοποθετήθηκαν μαζί με τα εμφυτεύματα ή όχι ο θεράπων ιατρός θα αποφασίσει για την χρονική περίοδο αναμονής οστεοενσωμάτωσης (όταν το εμφύτευμα γίνει ένα με το οστό). Η περίοδος αναμονής στην άνω γνάθο είναι πάντοτε μεγαλύτερη από της κάτω γιατί το οστό αυτής είναι πιο μαλακό από της κάτω γνάθου και χρειάζεται περισσότερο χρόνο. Η κάτω γνάθος έχει πιο συμπαγές οστό εκτός ορισμένων παθολογικών καταστάσεων όπως στην περίπτωση της οστεοπόρωσης, κ.α.
Καθ όλη την διάρκεια των 3 ή 4 μηνών ο ασθενής φέρει κάποια προσωρινή προθετική αποκατάσταση που αυτή μπορεί να είναι η παλιά του οδοντοστοιχία ή αποκατάσταση τροποποιημένη για να μην τραυματίζει τα εμφυτεύματα που βρίσκονται κάτω από αυτή.
Κατόπιν παίρνονται αποτυπώματα ( μέτρα κατά την λαϊκή ορολογία ) και κατασκευάζεται πλέον πια στο εργαστήριο η προσθετική αποκατάσταση που είχε αποφασιστεί στο σχέδιο θεραπείας.
Όταν είναι έτοιμη από το εργαστήριο και έχουμε την προσθετική αποκατάσταση στο ιατρείο, γίνεται η τοποθέτηση της στο στόμα του ασθενούς είτε με συγκόλληση εάν αυτή είναι συγκολλούμενη ή κοχλιώνοντας (βιδώνοντας) την αν αυτή είναι κοχλιωμένη. Το πλεονέκτημα της κοχλιωμένης είναι ότι μπορεί να αφαιρεθεί χωρίς να καταστραφεί η προσθετική αποκατάσταση, ενώ στην συγκολλούμενη υπάρχει η πιθανότητα να καταστραφεί αυτή.
Υπάρχει και η περίπτωση να γίνει άμεση εμφύτευση και φόρτιση της προσθετικής αποκατάστασης. Αυτό μπορεί να γίνει μετά την αφαίρεση δοντιών, ή στην περίπτωση που το οστό είναι πολύ γερό και μπορεί να ανεχθεί την άμεση εμφύτευση και φόρτιση της προσθετικής εργασίας, αυτό θα το κρίνει ο ιατρός. Πάντως σε αυτή την περίπτωση είτε τοποθετούνται τα εμφυτεύματα αμέσως μετά την εξαγωγή δοντιών και τοποθετείτε άμεσα μια προσωρινή αποκατάσταση ή τοποθετούνται τα εμφυτεύματα στο υπάρχον οστό και τοποθετείται άμεσα η προσωρινή αποκατάσταση. Σε αυτή την περίπτωση ο ασθενής προσέρχεται στο ιατρείο χωρίς δόντια και φεύγει με δόντια την ίδια μέρα, βεβαία η τελική προσθετική αποκατάσταση τοποθετείται αφού περάσει η περίοδος που απαιτείται για να γίνει η οστεοενσωμάτωση. Πως γίνεται αυτό; Την ίδια μέρα που γίνεται η χειρουργική επέμβαση τοποθέτησης των εμφυτευμάτων αφού τελειώσει παίρνονται αποτυπώματα και στέλνονται στο εργαστήριο. Εκεί κατασκευάζεται αμέσως η προσωρινή αποκατάσταση και αποστέλλεται στο ιατρείο, όπου ο ιατρός την τοποθετεί άμεσα στο στόμα του ασθενούς ή μπορεί αυτή να την κατασκευάσει ο ιατρός εκείνη την στιγμή στο ιατρείο και να την τοποθετήσει.
Η χειρουργική επέμβαση τοποθέτησης των εμφυτευμάτων διαρκεί γύρω στην 1-1,5 ώρα ή και περισσότερο όταν χρησιμοποιηθούν οστικά μοσχεύματα ταυτόχρονα με τα εμφυτεύματα, και στην περίπτωση άμεσης τοποθέτησης και φόρτισης που περιγράψαμε παραπάνω.